Wyroby z metali i kamieni szlachetnych należą do tych produktów, które od zawsze rozpalały wyobraźnię konsumentów i jednocześnie świadczyły o statusie ekonomicznym ich posiadaczy. Niestety z uwagi na wartość jaką przejawiają i stosunkowo wysoką zbywalność tego typu produkty stanowią również łakomy kąsek dla przestępców, którzy w kradzieży upatrują źródło szybkiego i łatwego zysku.

Niestety salony jubilerskie znajdują się w gronie tych przedsiębiorstw, które tak jak placówki bankowe, w sposób szczególny narażone są na możliwość stania się celem napadu rabunkowego lub pospolitej kradzieży. Z tego też względu wymagają one szczególnych zabezpieczeń, których zakres wynika nie tylko z przyjętych standardów i dobrych praktyk, lecz uwarunkowany jest także wymogami ubezpieczycieli oraz obowiązującymi przepisami prawa. Niestety nadal wielu przedsiębiorców z branży jubilerskiej nie jest świadomych, że przepisy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 września 2010 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne¹, jakkolwiek opracowane przede wszystkim z myślą o zapewnieniu bezpieczeństwa przechowywanej i transportowanej gotówki w systemie finansowych, w praktyce tak samo dotyczą także ich działalności. Na podmiotowy zakres niniejszej regulacji, w swoich rekomendacji z dnia 8 września 2014 r., wskazuje również Polska Izba Systemów Alarmowych².

W myśl obowiązujących przepisów wartości pieniężne to nie tylko znaki pieniężne, czeki czy weksle, lecz także złoto, srebro i wyroby z tych metali, kamienie szlachetne i perły, a także platyna i inne metale z grupy platynowców. Oznacza to, że środki bezpieczeństwa stosowane przede wszystkim w placówkach bankowych, należy również zapewnić w zakładach i salonach jubilerskich. Obowiązek stosowania przepisów rozporządzenia powstaje wówczas, gdy w danym obiekcie przechowywane wartości przekraczają, choćby czasowo, równowartość 0,2 jednostki obliczeniowej, która na chwilę obecną wynosi 97 530 zł³. Wraz ze wzrostem przechowywanych wartości zwiększają się również wymagania dotyczące sposobu ich zabezpieczenia. Zasada ta jest o tyle ważna, że nieznajomość przepisów rozporządzenia i tym samym niespełnienie jego wymogów może spowodować, w przypadku utraty chronionych wartości, zmniejszenie lub odmowę wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela.

W kontekście tematu niniejszego artykułu warto zwrócić uwagę przede wszystkim na stanowiące załącznik do rozporządzenia „Wymagania dla elektronicznych systemów zabezpieczeń”. Wynika z nich między innymi, że to systemy sygnalizacji włamania i napadu oraz systemy transmisji alarmu są traktowane jako podstawowe środki bezpieczeństwa. Jednocześnie systemy kontroli dostępu oraz systemy telewizji dozorowej pełnią funkcję uzupełniającą. Wymogiem zasadniczym jest też to, że system sygnalizacji włamania i napadu powinien zostać wykonany zgodnie z postanowieniami normy PN-EN 50131-1 i w zależności od oszacowanego ryzyka powinien odpowiadać właściwemu stopniowi zabezpieczenia: 

• Stopień 1: Ryzyko małe;
• Stopień 2: Ryzyko małe do średniego;
• Stopień 3: Ryzyko średnie do wysokiego;
• Stopień 4: Ryzyko wysokie.

W rozporządzeniu nie wskazano jednak w oparciu o jaką metodykę należy szacować ryzyko. Wydaje się jednak rozsądnym, by jego wielkość uzależniać od rodzaju obiektu, wartości dóbr w nich przechowywanych oraz stopnia przygotowania i metod wykorzystywanych przez potencjalnych sprawców. I tak, zgodnie z normą PN-EN 50131-1, przyjmuje się, że przy ryzyku małym potencjalni intruzi będą posiadać niewielką znajomość systemu sygnalizacji włamania i napadu, i będą korzystać z łatwo dostępnych narzędzi, przy ryzyku od małego do średniego będą mieć ograniczoną znajomość systemu i będą korzystać z niezaawansowanych przyrządów. Natomiast ryzyko od średniego do wysokiego występować będzie wówczas, gdy intruzi będą biegli w zakresie budowy i funkcjonowania systemu sygnalizacji włamania i napadu i jednocześnie będą korzystać w pełnym zakresie z przenośnych urządzeń elektronicznych. Z ryzykiem wysokim będziemy mieć do czynienia wówczas, gdy bezpieczeństwo będzie najważniejszym czynnikiem, natomiast intruzi będą dysponować możliwościami oraz posiadać siły i środki do szczegółowego zaplanowania włamania lub wtargnięcia i posiadać będą pełny zakres urządzeń elektronicznych pozwalających na manipulowanie pracą systemu.

Osoby odpowiadające za oszacowanie ryzyka powinny rozważyć wszystkie czynniki mogące oddziaływać na funkcjonowanie salonu jubilerskiego i tym samym rzutować na sposób jego zabezpieczenia. W tym celu szczegółowej analizie należy poddać między innymi rodzaj sprzedawanych towarów, łatwość zbycia przez włamywaczy, prawdopodobną maksymalną wartość pojedynczej straty, łatwość zaboru i transportu produktów, dostępność chronionego miejsca, a także liczbę i przebieg kradzieży, napadów czy aktów wandalizmu, które zostały dokonane w przeszłości. Niebagatelny wpływ na poziom ryzyka będą mieć również czynniki infrastrukturalne: konstrukcja ścian, dachu, podłogi i piwnicy, konstrukcja okien, drzwi i innych otworów zewnętrznych (np. kanałów wentylacyjnych). Zwrócić uwagę należy również na bliższe i dalsze sąsiedztwo. Czy wybrana lokalizacja nie znajduje się w rejonie wysokiego ryzyka przestępczości, czy przedmiot działalności prowadzonej w sąsiednich lokalach zwiększa czy może też obniża nasze bezpieczeństwo, czy w sąsiedztwie znajduje się zabudowa mieszkalna oraz w jakim stopniu okoliczna przestrzeń jest monitorowana przez instytucje powołane do ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego? Jak zostało powyżej wykazane na salon jubilerski może oddziaływać wiele czynników występujących zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz chronionego miejsca. Jedne wywierają wpływ w sposób długotrwały, inne mają charakter krótkotrwały. Zmienne w czasie mogą być również metody włamania i wtargnięcia do tego typu obiektów. Listy przykładowych czynników ryzyka zostały przedstawione w załącznikach do normy „PN-EN 50131-7 Systemy alarmowe. Systemy sygnalizacji włamania i napadu. Część 7: Wytyczne stosowania”. Niemniej jednak ograniczenie się w analizie tylko i wyłącznie do tychże czynników byłoby z pewnością błędem i mogłoby pominąć wiele innych istotnych czynników właściwych tylko dla danego obiektu.

(...)

¹Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowannych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne (Dz.U. z 2010 r. nr 166, poz. 1128 z późn. zm.).
²Rekomendacja Polskiej Izby Systemów Alarmowych z 8 września 2014 r. „Wykaz przykładowych obiektów podlegających przepisom Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 września 2010 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne”.
³Jednostka obliczeniowa to 120-krtoność przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”

Sergiusz Parszowski 

niezależny ekspert i doradca do spraw
bezpieczeństwa i porządku publicznego. Audytor systemów
bezpieczeństwa instytucji publicznych i podmiotów gospodarczych.
Wykładowca akademicki oraz prelegent konferencji naukowych.
www.instin.pl, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

fShare

Tweet