Systemy domofonowe stanowią podstawowe ogniwo kontroli dostępu w domach mieszkalnych. W zależności od ilości lokali mieszkalnych oferowane są różne rozwiązania techniczne. Mnogość ofert na rynku pozwala na dość swobodny wybór rozwiązania odpowiadającego użytkownikom. Najprostsze instalacje oferują wyłącznie komunikację głosową, bardziej skomplikowane zapewniają także wizję z możliwością archiwizacji obrazu, concierge oraz systemy biometryczne.
Systemy domofonowe najpierw wyparły instalacje dzwonkowe, a następnie zaczęły rozszerzać zakres działania. Z jednej strony postępująca elektronizacja spowodowała spadek cen, umożliwiający powszechne wykorzystanie domofonów w niemal wszystkich typach domów mieszkalnych. Od wolnostojących domów jednorodzinnych do wielkich bloków mieszkalnych. Drugim czynnikiem powodującym znaczne zwiększenie zainteresowania, jest stale wzrastające poczucie zagrożenia. Chyba niewiele mniej ważnym czynnikiem jest poszukiwanie wygody.
Dążenie do coraz większego komfortu i bezpieczeństwa owocuje ciągłym ulepszaniem typowych funkcji instalacji domofonowych oraz rozbudową o nowe możliwości. Do końca ubiegłego wieku dominowały unifony słuchawkowe. Obecnie większość firm oferuje, znacznie wygodniejsze w użyciu unifony głośnomówiące. Natychmiast po wywołaniu pojawia się obraz na monitorze. Wystarczy nacisnąć przycisk i można rozmawiać. Można też powstrzymać się od reakcji, gdy widać, że to jakiś „dowcipniś” nacisnął przycisk. Dla zwiększenia wygody można także w każdym pomieszczeniu instalować unifony względnie wideounifony. Alternatywą może być również noszenie unifonu ze sobą. Za pomocą bramki telefonicznej unifon można przekierować na przenośny telefon współpracujący z domową centralką telefoniczną. W ten sposób uzyskuje się możliwość rozmowy i ewentualne wpuszczenie gościa. Alternatywnym rozwiązaniem jest użycie przenośnych wideounifonów, posiadających pełną funkcjonalność aparatów stacjonarnych. Dzięki tym rozwiązaniom, z każdego miejsca wewnątrz domu i w ogrodzie, można stwierdzić kto oczekuje na wejście, porozumieć się z nim i ewentualnie wpuścić na teren.
Urządzenia kontroli dostępu zapewniają wygodę. Umożliwiają wejścia do budynku bez posiadania klucza do mechanicznego zamka. Najczęściej wykorzystywane są klawiatury kodowe, gdyż spełniają dwa cele: wywołują lokal i zwalniają rygiel. Mieszkańcy za pośrednictwem kilkucyfrowego kodu (zwykle od 3 do 8 cyfr) sami zwalniają rygiel elektromagnetyczny, uzyskując wstęp do wnętrza. Natomiast goście wpisując numer lokalu łączą się z nim. Klawiatura kodowa jest znacznie mniejsza od zespołu przycisków wywoławczych, dzięki temu bramofony mogą być mniejsze. Zaletą klawiatur kodowych jest wyeliminowanie noszenia dodatkowych kluczy, wadą natomiast jest to, że kod może zostać podpatrzony lub zdradzony osobie niepowołanej.
Lepszym rozwiązaniem jest korzystanie ze zdalnych czytników, tzw. transponderów. Czytniki te rozpoznają karty zbliżeniowe lub aktywne klucze. Niestety, trzeba je stale mieć przy sobie. Wygodniejszy od karty, którą należy zbliżyć na kilkanaście do kilkudziesięciu milimetrów do czytnika, jest aktywny klucz. Jego zasięg może dochodzić do 1,5 m. Nie ma potrzeby wyjmowania go z kieszeni lub torebki. Wystarczy zbliżyć się do drzwi, a one już same się otworzą. Aktywny klucz z wyczerpaną baterią działa tak jak karta zbliżeniowa.
Najbezpieczniejszą jednak formą dostępu są urządzenia biometryczne, niemal jednoznacznie identyfikujące wchodzących. Najbardziej rozpowszechnione są czytniki linii papilarnych, które mogą być umieszczane w bramofonie, jako jeden z jego elementów, lub zamku przyklamkowym. Wówczas trzymając dłoń na klamce można przyłożyć jeden z palców do czytnika, po rozpoznaniu rygiel zwalnia drzwi lub zazbraja się sprzęgło umożliwiające otworzenie drzwi klamką.
W dobie integracji wszelkich instalacji system domofonowy może współpracować z innymi instalacjami: telefoniczną, komputerową, alarmową czy monitoringu. Powiązanie z innymi instalacjami następuje za pośrednictwem specjalnych bramek lub wejść i wyjść. Dzięki temu niektóre urządzenia spełniają określone funkcje w dwóch różnych instalacjach. Ponadto, instalacje mogę wymieniać się informacjami, które moją wpływ na ich działanie. Powiązanie takie daje wiele korzyści. Bramka telefoniczna pozwala np. na współpracę bramofonu z siecią telefoniczną, miejską lub wewnętrzną. Bramka z jednej strony jest przyłączana do instalacji (wideo)domofonowej, a z drugiej do sieci telefonicznej względnie do wejścia a/b centrali telefonicznej. Dzięki temu rozwiązaniu można zrezygnować, lub ograniczyć ilość unifonów znajdujących się w domu. Sprzyja to estetyce (różnie wyglądające aparaty umieszczone w pobliżu siebie nie stanowią ozdoby wnętrza) i wygodzie (zbędne zastanawianie się, co i gdzie dzwoni). Rozwiązanie to ma jeszcze jedną ważną zaletę. Zwiększa bezpieczeństwo opuszczonego domu. Dzieje się tak, gdy potencjalny włamywacz sprawdza, czy nie widać domowników. Aby się upewnić, kilka razy podejdzie do bramofonu i zadzwoni. Jednak zamiast potwierdzenia nieobecności usłyszy głos mieszkańca, który ma przekierowanie wezwań z bramofonu na telefon komórkowy. To działa w zasięgu całej sieci telefonicznej.
(...)
Andrzej Dubrawski – projektant automatyki budynkowej KNX, integracji KNX z innymi instalacjami oraz sterowaniem oświetleniem, członek Stowarzyszenia Absolwentów Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej
