W niniejszym artykule przedstawione zostały istotne informacje dotyczące zmian w obszarze europejskim oceny wyrobów budowlanych oraz prognozowanych zmian w przepisach krajowych w odniesieniu do krajowego systemu oceny wyrobów budowlanych związanych z wejściem w życie z dniem 1 lipca 2013 rozporządzenia 305/2011. Autorzy analizują źródła zmian oraz ich cele. Wskazują trzy ścieżki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych w Polsce. Przybliżają przyszłe zmiany w przepisach krajowych w odniesieniu do systemu oceny wyrobów budowlanych oraz przedstawiają główne kierunki tych zmian. Na koniec charakteryzowane są wybrane obowiązki producentów, upoważnionych przedstawicieli producentów oraz importerów.

Nowe zasady wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych obowiązują od 1 lipca 2013 roku. Zostały one wprowadzone przez opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej nr L 88/32 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9.03.2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG, nazywanego Construction Products Regulation (Rozporządzenie 305/2011) [1], które w pełni weszło w życie 1 lipca 2013 roku.

Zmiany w regulacjach dotyczących przepływu wyrobów na szczeblu europejskim powodują zazwyczaj potrzebę wprowadzenia zmian w przepisach na szczeblu krajowym w zakresie ich dostosowania do zasad europejskich. Przy tej okazji często dokonywane są modyfikacje zasad przepływu towarów na szczeblu krajowym w odniesieniu do wyrobów, które nie podlegają regulacjom europejskim. I takie właśnie zmiany są aktualnie przygotowywane w zakresie ustawy o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881, z późn. zm.) [2].

Cel zmian w ustawie o wyrobach budowlanych

Zmiana ustawy o wyrobach budowlanych ma na celu przede wszystkim dostosowanie krajowych przepisów dotyczących wyrobów budowlanych do rozporządzenia 305/2011, które zasadniczo zmienia obowiązujące dotychczas i wynikające z dyrektywy budowlanej 89/106/EWG zasady tworzące wspólny rynek wyrobów budowlanych.

Rozporządzenie 305/2011 obejmuje swoimi regulacjami wyroby budowlane objęte normami zharmonizowanymi (hEN), których aktualnie dostępnych jest 442 [3]. Można powiedzieć, że liczba hEN nie jest duża, a zatem znaczna liczba wyrobów budowlanych nie podlega i przez wiele kolejnych lat nie będzie podlegała pod europejskie zasady wprowadzania do obrotu. Oczywiście z biegiem czasu zbiór wyrobów podlegających przepisom rozporządzenia 305/2011 będzie się powiększał, gdyż normy zharmonizowane będą się ukazywały (ukazują się średnio w ilości 30 rocznie, przy czym zakłada się, że całkowita liczba norm ma wynieść około 510).

Powyższe oznacza, że dla wielu wyrobów budowlanych nie jest możliwe deklarowanie właściwości użytkowych i oznakowanie tych wyrobów oznakowaniem CE, a po drugie że istnieje wyraźna potrzeba określenia wymagań dla tych wyrobów w rozumieniu wymagań w zakresie właściwości użytkowych wyrobów, jak również zasad ich wprowadzania do obrotu na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, w tym sposobu oceny wyrobu, deklarowania właściwości użytkowych i znakowania wyrobów. Należy przy tym mieć na uwadze, że wyroby te powinny umożliwiać spełnienie – określonych w załączniku 1 do rozporządzenia 305/2011 – wymagań podstawowych przez obiekty budowlane.

Mając na uwadze powyższy kontekst drugim celem zmian w ustawie o wyrobach budowlanych jest dokonanie zmian dotychczasowych przepisów regulujących wprowadzenie do obrotu lub udostępnianie na rynku wyrobów budowlanych nieobjętych rozporządzeniem 305/2011, w kierunku spójności z zasadami europejskimi.

Zmiana ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy o systemie oceny zgodności

Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy o systemie oceny zgodności [4] została opublikowana 8 sierpnia 2013 r. w Dz.U. poz. 898. Ustawa ta weszła w życie 22 sierpnia 2013 r. Ustawa przewiduje, że krajowe zasady wprowadzania wyrobów budowlanych do obrotu zostaną zmienione w terminie do 24 miesięcy od jej wejścia w życie, tj. najpóźniej do 21 sierpnia 2015 r.

Zmianie uległ m.in. art. 5 ustawy i otrzymał brzmienie:

,,Art. 5.

1. Wyrób budowlany objęty normą zharmonizowaną lub zgodny z wydaną dla niego europejską oceną techniczną, może być wprowadzony do obrotu wyłącznie zgodnie z rozporządzeniem Nr 305/2011. Wzór oznakowania CE określa załącznik II do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiającego wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie EWG nr 339/93 (Dz. Urz. UE L 218 z 13.08.2008, str. 30).

2. Wyrób budowlany nieobjęty normą zharmonizowaną, dla której zakończył się okres koegzystencji, o którym mowa w art. 17 ust. 5 rozporządzenia Nr 305/2011, i dla którego nie została wydana europejska ocena techniczna, może być wprowadzony do obrotu, jeżeli został oznakowany znakiem budowlanym, którego wzór określa załącznik nr 1 do ustawy.

3. Wyrób budowlany nieobjęty zakresem przedmiotowym zharmonizowanych specyfikacji technicznych, może być udostępniony na rynku krajowym, jeżeli został legalnie wprowadzony do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, a jego właściwości użytkowe umożliwiają spełnienie wymagań podstawowych przez obiekty budowlane zaprojektowane i budowane w sposób określony w przepisach techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej. Wraz z wyrobem budowlanym udostępnionym na rynku krajowym przekazuje się informacje o jego właściwościach użytkowych oznaczonych zgodnie z przepisami państwa, w którym wyrób został wprowadzony do obrotu, instrukcje stosowania i obsługi oraz informacje dotyczące zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa, jakie wyrób ten stwarza podczas stosowania i użytkowania.”.

Oznacza to, że obowiązują trzy ścieżki wprowadzenia do obrotu wyrobów budowlanych w Polsce:

1. Europejska ocena i weryfikacja stałości właściwości użytkowych wyrobu, deklaracja właściwości użytkowych wyrobu i oznakowanie wyrobu oznakowaniem CE – dla wyrobów objętych rozporządzeniem Nr 305/2011.
2. Krajowa ocena zgodności wyrobu, krajowa deklaracja zgodności wyrobu i znakowanie wyrobu znakiem budowlanym B – dla wyrobów nieobjętych rozporządzeniem Nr 305/2011 (na zasadach regulowanych dotychczasowym, niezmienionym rozporządzeniu dot. znakowania znakiem budowlanym)
3. Potwierdzenie, że wyrób nieobjęty rozporządzeniem Nr 305/2011 został legalnie wprowadzony do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym a jego właściwości użytkowe umożliwiają spełnienie wymagań podstawowych przez obiekty budowlane (…).

Ad. 1 i 2. W nowym brzmieniu art. 5 wyraźnie postawiona jest granica między znakowaniem CE i B wyrobów, co w świetle dyrektywy CPD i przepisów ją wdrażających nie było rozdzielone i możliwe było znakowanie tego samego wyrobu zarówno oznakowaniem CE jak i znakiem budowlanym – oczywiście pod warunkiem przeprowadzenia oceny w systemie europejskim i krajowym. W świetle nowych przepisów te wyroby, dla których wymagane jest oznakowanie CE, nie mogą być znakowane innym prawnie regulowanym znakiem (w tym znakiem budowlanym).

Przed oznakowaniem wyrobu oznakowaniem CE, producent zobowiązany jest wystawić deklarację właściwości użytkowych (DoP – Declaration of Performance). Dokument ten jest sporządzany na wyłączną odpowiedzialność producenta, w której producent musi wskazać właściwości użytkowe wyrobu odniesione do tych zasadniczych charakterystyk wyrobu, które mają wpływ na spełnienie wymagań podstawowych przez obiekty budowlane, zgodnie z zamierzonym zastosowaniem tego wyrobu.

W przypadku znaku budowlanego – krajową deklarację zgodności, dokument sporządzany na wyłączną odpowiedzialność producenta, w której producent deklaruje z jakimi dokumentami odniesienia wyrób jest zgodny.

Ad. 3. Ta możliwość została wprowadzona w ustawie w roku 2010, wydaje się być kłopotliwa do zastosowania z uwagi na konieczność spełnienia niżej wymienionych istotnych warunków:

• wyrób nie jest objęty zakresem zharmonizowanych specyfikacji technicznych,
• wyrób został legalnie wprowadzony w innym państwie członkowskim (…),
• wyrób umożliwia spełnienie wymagań podstawowych przez obiekty budowlane.

Oprócz wyżej wymienionych możliwości wprowadzenia wyrobów budowlanych do obrotu istnieje w pewnych przypadkach możliwość jednostkowego zastosowania wyrobów zgodnie z art. 10 ustawy o wyrobach budowlanych. Możliwość ta dotyczy wyrobów budowlanych wykonanych według indywidualnej dokumentacji technicznej, sporządzonej przez projektanta obiektu lub z nim uzgodnionej, dla których producent wydał oświadczenie, że zapewniono zgodność wyrobu budowlanego z tą dokumentacją oraz z przepisami.

(...)

mł. bryg. mgr inż. Jacek Zboina
zastępca dyrektora CNBOP-PIB ds. certyfikacji i dopuszczeń
st. kpt. mgr inż. Grzegorz Mroczko
kierownik Zakładu Aprobat Technicznych CNBOP-PIB
mgr inż. Katarzyna Brudnicka
młodszy specjalista w Zakładzie Aprobat Technicznych CNBOP-PIB

Artykuł nadesłany przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej – Państwowy Instytut Badawczy

Cały artykuł przeczytają Państwo w piśmie Ochrona Mienia i Informacji 2/2014

fShare

Tweet