Artykuł nadesłany przez Polski Związek Pracodawców „OCHRONA”
Z prawdziwą satysfakcją piszę dla Państwa te słowa, które stanowią uzupełnienie tekstu zamieszczonego w numerze 1/2013 r. „Ochrony Mienia i Informacji”1 artykułu pt. „Grupy interwencyjne agencji ochrony posiadających status specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych”. Okazuje się bowiem, że podejmując i prowadząc wspólną polemikę nad przepisami nieprecyzyjnymi lub powodującymi kłopoty i wątpliwości w ich interpretacji możemy wspólnie spowodować doprecyzowanie przez ustawodawcę zapisu aktu prawnego, tak aby norma zawarta w tym przepisie nie powodowała trudności interpretacyjnych.
Poniżej przedstawiam Państwu analizę zmian wprowadzonych w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 października 2011 r. w sprawie zasad uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych i warunków przechowywania oraz ewidencjonowania broni i amunicji (Dz. U. Nr 245, poz. 1462, z późn. zm.).
Podstawą prawną wydania rozporządzenia jest art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2005 r. Nr 145, poz. 1221, z późn. zm.). Zmiana przedmiotowego rozporządzenia podyktowana była koniecznością dostosowania przepisów do aktualnego stanu prawnego wynikającego z wejścia w życie ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz. U. z 2013 r., poz. 829). Ustawa deregulacyjna dokonała m.in. nowego zdefiniowania pracownika ochrony oraz zasad uzyskiwania kompetencji do wykonywania tego zawodu, określonych w ustawie o ochronie osób i mienia. Wpłynęła także na konieczność dostosowania do wprowadzonych zmian również rozporządzeń wykonawczych.
Przechodząc do analizy omawianego rozporządzenia należy stwierdzić, że pierwsza grupa zmian dotyczyła zrezygnowania przez ustawodawcę w przepisach ustawy o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów z wymogu uzyskania licencji na rzecz obowiązku wpisu na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej oraz obowiązku posiadania przez pracownika ochrony legitymacji kwalifikowanego pracownika ochrony fizycznej. Konsekwencją powyższego była konieczność zmiany nazwy „licencjonowanego pracownika ochrony” na „pracownika ochrony posiadającego legitymację kwalifikowanego pracownika ochrony”. Odpowiednie też wyrazy „licencja pracownika ochrony fizycznej” zastąpiono wyrazami „legitymacja kwalifikowanego pracownika ochrony fizycznej”. Zmiany takie wprowadzono w rozporządzeniu aktualizując obowiązującą nomenklaturę. Nie miały jednak one wpływu na merytoryczną część rozporządzenia.
Kolejna część zmian dotyczyła wejścia w życie ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz. U. z 2013 r., poz. 628, z późn. zm.). Ustawa ta zmieniła katalog środków przymusu bezpośredniego, do których użycia pracownicy ochrony byli uprawnieni, co pociągnęło za sobą konieczność dostosowania aktów wykonawczych ustawy o ochronie osób i mienia, do nowych przepisów. W związku z wprowadzoną przez ustawę o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej definicją broni palnej, broń palna gazowa i sygnałowa nie stanowi już ani broni palnej, ani środków przymusu bezpośredniego, do których używania lub wykorzystywania uprawnione są specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne. Ponadto zmianie uległa nazwa używanych i wykorzystywanych przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne „paralizatorów elektrycznych”. Ustawa o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej posługuje się pojęciem „przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej”.
Dalszą zmianą omawianego rozporządzenia było uwzględnienie w § 10 rozporządzenia, potrzeby wskazania osoby zarządzającej magazynem broni. Sposób uzyskania uprawnień do zarządzania magazynem broni reguluje ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2012 r., poz. 576). W dotychczas obowiązującym stanie prawnym wymieniona osoba wyłaniana była spośród osób odpowiedzialnych za przechowywanie oraz ewidencjonowanie broni i amunicji, ponieważ ustawa o broni i amunicji stawia przed nią analogiczne wymogi, lecz nie była wprost wskazana w § 10.
Istotną zmianą, na której chciał bym się skupić, było wprowadzenie w § 1 pkt 3 omawianego rozporządzenia w sprawie zasad uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych i warunków przechowywania oraz ewidencjonowania broni i amunicji zmiany definicji grupy interwencyjnej. Definicja ta w chwili obecnej otrzymała następujące brzmienie:
Grupa interwencyjna – [to] co najmniej dwóch uzbrojonych pracowników ochrony, którzy po uzyskaniu za pośrednictwem uzbrojonego stanowiska interwencyjnego informacji z urządzeń lub systemów alarmowych sygnalizujących zagrożenie chronionych osób lub mienia wspólnie udają się na teren obszaru, obiektu lub urządzenia podlegającego obowiązkowej ochronie na podstawie art. 5 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia lub innego podmiotu chronionego z bronią palną, na podstawie zawartej umowy, w celu sprawdzenia stanu ich bezpieczeństwa lub realizacji zadań ochrony osób lub mienia w formie bezpośredniej ochrony fizycznej.
O potrzebie zmiany wymienionej definicji, która rodziła szereg uzasadnionych kontrowersji, polemika toczyła się już od chwili jej publikacji (piszący te słowa również przyłożył do tego swe pióro).
W omawianym rozporządzeniu potrzeba zmiany wymienionej definicji została zgłoszona w trakcie uzgodnień przez stronę społeczną. Obecne brzmienie przepisu wyłącza spod obowiązku ochrony przez uzbrojoną grupę interwencyjną obiekty, które nie podlegają obowiązkowej ochronie przez specjalistyczną uzbrojoną formację ochronną. Proponowana zmiana zapewnia ochronę obiektów podlegających obowiązkowej ochronie, o których mowa w art. 5 ustawy o ochronie osób i mienia, i innych podmiotów chronionych z bronią palną przez uzbrojoną grupę interwencyjną. W tym miejscu chciał bym dodać, że nie wydaje się zasadna (a wręcz jest bezpodstawna) krytyka Dyrektora Departamentu Zezwoleń i Koncesji MSW pojawiająca się na niektórych forach dyskusyjnych, dotycząca zarzutu braku czytelności definicji. Obecna treść definicji precyzuje również zadania grupy interwencyjnej, w przedmiocie których, pojawiało się wiele wątpliwości. Tak więc do zadań grupy interwencyjnej należy wspólne przybycie do obszaru, obiektu lub urządzenia podlegającego obowiązkowej ochronie lub innego podmiotu chronionego z bronią palną, sprawdzenie stanu bezpieczeństwa tych obiektów i ewentualna realizacja zadań ochrony osób lub mienia w formie bezpośredniej ochrony fizycznej.
Przez „inny podmiot chroniony z bronią palną” należy rozumieć sytuacje, w których ochrona przez grupę interwencyjną wyposażoną w broń palną bezpośrednio wynika z zawartej umowy cywilnoprawnej. Należy również podkreślić, że specjalistyczna uzbrojona formacja ochronna posiada broń palną na podstawie pozwolenia na broń na okaziciela, wydanego na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji. Doprecyzowywanie zakresu zadań grupy interwencyjnej wynika z faktu konieczności przydzielania broni palnej grupie interwencyjnej, jedynie w przypadkach uzasadnionych względami bezpieczeństwa. Jednocześnie ma ono wpływ na ograniczenie obowiązków przedsiębiorcy, poprzez ograniczenie interwencji grupy interwencyjnej jedynie do obszarów podlegających obowiązkowej ochronie, o których mowa w art. 5 ustawy o ochronie osób i mienia, lub innych podmiotów chronionych z bronią palną na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej. Z uwagi na bezsporną zasadność reglamentacji dostępu do broni palnej, brak jest podstaw do interwencji uzbrojonych grup interwencyjnych w innych niż opisane powyżej sytuacjach.
W związku ze zbiegiem w czasie prac prowadzonych nad zmianami w rozporządzeniach (prace związane z ustawą o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej i ustawą tzw. deregulacyjną) postanowiono zracjonalizować działania i wydać przygotowywane zmiany w jednym akcie prawnym. Projekt omawianego rozporządzenia przygotowany został przez Komendę Główną Policji. W ramach konsultacji społecznych projekt rozporządzenia konsultowano z Polską Izbą Ochrony i Polskim Związkiem Pracodawców „OCHRONA”.
Piotr GŁODKIEWICZ
Naczelnik Wydziału Nadzoru i Koordynacji
Służb Porządku Publicznego
w Departamencie Nadzoru
Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych
