Przełomowy moment w dziedzinie bezpieczeństwa pożarowego obiektów nastąpił wraz ze stworzeniem instalacji tryskaczowej, czyli skonstruowaniem urządzenia gaśniczego łączącego w sobie jednocześnie dwie funkcje: wykrywanie i gaszenie pożaru. Wynalazcą tryskaczy był Henry Parmelee, który dowiedziawszy się, że musi zapłacić ogromne ubezpieczenie od pożaru swojej fabryki, chciał uciec od płacenia tak wysokiej składki. Jedynym rozwiązaniem było stworzenie takiego systemu gaśniczego, który zaakceptowany zostałby przez towarzystwo ubezpieczeniowe, co w konsekwencji prowadziłoby do zmniejszenia ceny za polisę. Sukces tego urządzenia był niewątpliwy. Już w 1881 roku zainstalowanych było około 200 tys. tryskaczy Parmelee’a w 214 różnych zakładach przemysłowych. Ich praktyczne zastosowanie pokazują przykłady skutecznego ugaszenia blisko dwudziestu pożarów w latach 1877–1881.
Instalacje tryskaczowe są instalacjami samoczynnymi, zbudowanymi z urządzeń gaśniczych, które wykrywają, sygnalizują i gaszą pożary w chronionych strefach. Kluczowym elementem tego typu instalacji jest tryskacz, przez który (najczęściej) wypływa woda. Wylot z tryskacza zablokowany jest szklaną ampułką, którą wypełnia ciecz rozszerzalna termicznie. W momencie wystąpienia pożaru wydzielające się ciepło powoduje wzrost temperatury cieczy w ampułkach tryskaczy, co skutkuje zwiększeniem jej objętości i rozsadzeniem ampułki, co ważne otwierają się tylko tryskacze znajdujące się bezpośrednio w strefie ognia, co minimalizuje zakres szkód spowodowanych ciśnieniem wody.
Zasada działania
System tryskaczowy głównie składa się z:
- źródła zapasu wody,
- pompowni,
- stanowisk kontrolno-alarmowych,
- sieci rurociągów wraz z zainstalowanymi równomiernie tryskaczami na całym obszarze objętym ochroną tryskaczową,
- centrali sygnalizacji pożaru monitorującej stan instalacji.
W stanie gotowości do pracy tryskacz jest zamknięty. Rozróżnia się następujące kolory ampułek: pomarańczowy (57 °C), czerwony (68 °C), żółty (79 °C), zielony (93 °C) oraz niebieski (141 °C).
Gdy temperatura w bezpośrednim sąsiedztwie tryskacza osiągnie jego nominalną temperaturę otwarcia, szklana ampułka rozpryskuje się. W skutek tego znajdująca się pod ciśnieniem woda gaśnicza (znajdująca się w przewodach rurowych dopływa do tryskacza) uderza o talerzyk i rozbryzguje się na ognisko pożaru. Po zgaszeniu pożaru, otwarty tryskacz wymienia się na nowy, a po uzbrojeniu systemu jest on ponownie gotowy do pracy. Nominalna temperatura otwarcia tryskacza wynosi ok. 30°C powyżej maksymalnej wartości występującej w normalnych warunkach na obiekcie. W normalnych warunkach, w klimacie umiarkowanym, celowy jest wybór znamionowych temperatur zadziałania od 68°C do 74°C. W przestrzeniach międzystropowych i międzypodłogowych bez wentylacji, pod świetlikami lub dachami szklanymi itp. może okazać się konieczne zainstalowanie tryskaczy o wyższych temperaturach zadziałania do 93°C lub 100°C. Należy zwrócić szczególną uwagę na dobór znamionowej temperatury otwarcia tryskaczy znajdujących się w pobliżu pieców suszarniczych, urządzeń ogrzewczych i innych urządzeniach wytwarzających ciepło.
(...)
Katarzyna SKOWERA
Cały artykuł przeczytają Państwo w piśmie Ochrona Mienia i Informacji 1/2014
