Jednym z priorytetów placówek oświatowych jest zapewnienie bezpieczeństwa uczniom i pracownikom. Dlatego też coraz częściej sięgają one po nowoczesne systemy monitoringu wizyjnego. W szkołach ich zadaniem jest przede wszystkim zapobieganie kradzieżom, niszczeniu mienia czy aktom przemocy. Jeśli takie incydenty nastąpią, zarchiwizowane nagrania pozwalają na szybkie wyjaśnienie incydentów. Jak na takie rozwiązania zapatruje się polskie prawo i – jeśli w placówce zapadnie decyzja o montażu systemu monitoringu – jakie powinny być jego parametry?

Monitoring w szkole a bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo w placówkach szkolnych powinno obejmować zarówno przeciwdziałanie drobnym incydentom i wykroczeniom, jak i ochronę przed poważnymi zagrożeniami czy kryzysowymi sytuacjami z udziałem osób trzecich. W kontekście rozmieszczenia kamer monitoringu, oznacza to potrzebę stałego monitorowania korytarzy, wejść i obszarów wokół szkoły. Sama świadomość, że placówka dysponuje narzędziami do szybkiego ustalenia przebiegu zdarzenia, stanowi skuteczny środek prewencyjny. Choć oczywiście techniczne środki nadzoru nie mogą zastąpić profesjonalnej pracy wychowawczej i budowania dobrych relacji w gronie szkolnym – to wciąż fundament bezpiecznego środowiska edukacyjnego. W kontekście administracji szkolnej wdrożenie systemu monitoringu ma również wymiar organizacyjny, ponieważ pozwala na lepsze zdefiniowanie procedur postępowania w sytuacjach kryzysowych oraz łatwiejszą identyfikację sprawców, umożliwiając szybsze zażegnanie konfliktów i realne wsparcie działań pedagogów. Jednocześnie nie może to zwalniać szkoły z odpowiedzialności za prowadzenie aktywnej polityki profilaktycznej, promowania postaw prospołecznych i reagowania na przypadki niepokojących zachowań.

Prawne i etyczne aspekty wdrażania systemów monitoringu
Decydując się na zastosowanie monitoringu w placówce publicznej – a do tej kategorii należą także szkoły – trzeba mieć świadomość licznych obowiązków i ograniczeń nałożonych przez prawo. Przede wszystkim kamery powinny obejmować tylko te strefy, w których występuje uzasadniona potrzeba kontroli bezpieczeństwa, co wynika z zasady celowości dokonywania rejestracji i oceny ryzyka. Oczywistym jest, że bezwzględnie zakazane jest umieszczanie kamer w miejscach, w których uczniowie i pracownicy mają prawo oczekiwać dyskrecji (na przykład wewnątrz toalet czy przebieralni). Kolejnym obowiązkiem placówki jest opracowanie i wdrożenie regulaminu monitoringu, jasno określającego cel jego stosowania, miejsce montażu kamer, czas przechowywania nagrań oraz tryb udostępniania materiału w razie sporu lub zdarzenia wymagającego interwencji. Generalnie taki regulamin powinien być zgodny również polityką ochrony danych osobowych, która funkcjonuje w obiektach szkolnych. Należy także pamiętać o wymogu legalności w przetwarzaniu wizerunku, a to oznacza, że informacje o obecności kamer muszą być powszechnie dostępne dla uczniów, rodziców i pracowników szkoły. Zwykle praktykowane jest wywieszenie tabliczek informujących, że teren jest monitorowany oraz wprowadzenie zapisów w dokumentach wewnętrznych placówki (np. statut, zarządzenia dyrektora). W kontekście etycznym nie brakuje krytyki stosowania tego rodzaju środków bezpieczeństwa. Podnoszony jest tu problem tworzenia atmosfery nieustannej kontroli i podważania zaufania między nauczycielami a uczniami. Dlatego też wdrożenie monitoringu powinno zostać poprzedzone wyjaśnieniem jego roli i zadań – również podczas spotkań z rodzicami i wychowankami.(...)

Fot. freepik.com

Damian Żabicki

"Ochrona i Bezpieczeństwo" 1/2025

Artykuł w całości: