Akty terroru w placówkach oświatowych. Problematyka kryminologiczna

AM AS Aktywny strzelec (active shooter) to osoba próbująca zabić ludzi w zamkniętej przestrzeni lub na zaludnionym obszarze. Aktywni strzelcy zazwyczaj używają broni palnej, ale coraz częściej sięgają po inne narzędzia, jak nóż czy samochód, które w ich rękach stają się śmiercionośną bronią. W niektórych przypadkach napastnik wzmacnia swoje działania, na przykład stosując ładunki wybuchowe. Tu trzeba zaznaczyć, że tego typu akty terroru nie mają swojej motywacji z przesłanek ideologicznych i nie są kwalifikowane jako zamachy terrorystyczne. W polskiej terminologii określane są jako akty terroru kryminalnego.

Wśród czynników ryzyka popełnienia tego typu zbrodni zabójstwa można wyróżnić:

długoterminową frustrację i uzewnętrznienie winy, np. kłopoty w szkole, pracy, w domu, w wojsku i tendencja do obwiniania innych za osobiste problemy,
katastrofalną stratę lub zewnętrzny impuls: utrata pracy, partnera bądź posłuszeństwo wobec czyjejś władzy lub naśladownictwo,
izolację społeczną/psychologiczną, samotniczy tryb życia, trudności w nawiązywaniu bliskich więzi z innymi, odcięcie od pomocy, szkolenie z użycia broni, dostęp do broni palnej.

Federalne Biuro Śledcze (Federal Bureau of Investigation, FBI) od lat prowadzi analizy behawioralne sprawców ataków typu active shooter. Zidentyfikowało kilkanaście wyróżników w zachowaniu potencjalnych napastników, w okresie poprzedzającym ataki. Te z kolei, jak rekomendują agenci FBI, mogą – jeżeli zostaną zgłoszone – skutkować zapobiegnięciem gwałtownym atakom. Należy jednak wyraźnie podkreślić, że żadne pojedyncze zachowanie nie oznacza, że dana osoba zmierza ku celowemu stosowaniu przemocy, ale wiele niepokojących zachowań może wskazywać na powód do obaw. Do tych empirycznych przesłanek zalicza się:

znacznie obniżona zdolność radzenia sobie ze stresem i niepowodzeniami,
postrzeganie przemocy jako jedynego sposobu rozwiązania swoich problemów,
ujawnienie planów dotyczących przemocy lub nadchodzących niepokojących wydarzeń (ustnie, pisemnie lub online),
powtarzające się lub szczegółowe fantazje na temat przemocy,
coraz bardziej kłopotliwe i niepokojące interakcje z innymi,
wybuchy gniewu i agresja fizyczna,
zachowanie, które powoduje u innych osób obawy, że dana osoba może stać się agresywna,
zmniejszone zainteresowanie hobby i innymi zajęciami; pogorszenie wyników w szkole i/lub pracy,
natrętne lub niepokojące zainteresowanie historycznymi napastnikami lub atakami,
natrętne lub niepokojące zainteresowanie zdobywaniem broni palnej, innej broni, wyposażenia taktycznego, odzieży i/lub akcesoriów wojskowych,
stworzenie manifestu, nagrania wideo, listu pożegnalnego lub innego dokumentu mającego na celu wyjaśnienie aktu przemocy lub przypisanie sobie jego odpowiedzialności,
zadawanie pytań lub testowanie zabezpieczeń potencjalnego celu. (...)