Zgodnie z nazwą detekcja − czyli wykrywanie pożaru następuje generalnie dzięki trzem parametrom pożarowym, którymi są: dym, ciepło i widmo światła. Bezpieczne i szybkie wykrywanie pożaru jest istotnym elementem koncepcji ochrony przeciwpożarowej. Im wcześniej zostanie wykryty pożar, mniejsze są zagrożenia i szkody. W dziedzinie ochrony przeciwpożarowej istnieją w związku z tym różne techniki wykrywania pożaru.
W bardzo wczesnym stadium powstawania pożaru cząsteczki dymu oddawane są do powietrza, natomiast dym sprawdził się jako optymalny parametr służący do wykrywania pożarów. Czas odgrywa istotną rolę w ochronie obiektów, w których dostęp do urządzeń musi być zapewniony w sposób ciągły, a także tam gdzie chronione są unikatowe przedmioty. Tam konieczne jest wykrycie pożaru jeszcze w fazie pirolizy. Tylko w ten sposób mogą zostać podjęte działania skutecznie zapobiegające rozprzestrzenieniu się pożaru.
Głównym urządzeniem w systemach detekcji pożaru w obiektach budowlanych są centrale pożarowe. Można stosować małe centrale pożarowe dedykowane dla niewielkich systemów lokalnych, aż po duże centrale dla ochrony całych obiektów. Wraz z centralami stosowane są wszelkiego rodzaju czujki, od tych prostych czujek dymu, temperatury, aż po przemysłowe czujki przeciwwybuchowe. Przykładem może być optyczna czujka dymu. Jej działanie polega na tym, że dym przedostający się do komory powoduje rozpraszanie światła podczerwonego emitowanego przez diodę LED, co prowadzi do zmiany w oświetleniu detektora i zadziałania czujki. Można stosować również jonizacyjne czujki dymu (zwane izotopowymi), półprzewodnikowe detektory dymu lub czujki termiczne.
Obecnie stosowane centrale pożarowe mają możliwość pracy na liniach konwencjonalnych lub mogą być wzajemnie łączone w sieć. Konwencjonalne w tym systemie są łączone równolegle, a alarm jest identyfikowany jako alarm z dowolnej czujki należącej do danego obwodu obejmującego np. jedno piętro budynku. Bardziej szczegółowa identyfikacja jest możliwa tylko przez osobiste sprawdzenie, która czujka zadziałała (w czujce świeci się lampka informująca o uaktywnieniu czujki). Natomiast w systemie adresowalnym czujki są również wpięte do obwodu obejmującego przykładowe piętro, ale ponieważ każda czujka ma swój indywidualny adres, to w centrali pożarowej jest identyfikowana jako pojedyncza czujka, która sygnalizuje pożar (np. I piętro, czujka w pokoju socjalnym). Identyfikacja odbywa się przy wykorzystaniu protokółu transmisji.
Wracając do tematu samej detekcji obecnie najczęściej stosowanym jest system wczesnej detekcji dymu, który w sposób ciągły pobiera do analizy powietrze z nadzorowanego obszaru za pomocą zintegrowanej w urządzeniu wysokowydajnej pompy ssącej, dzięki której system nie jest zależny od przepływów powietrza w danym pomieszczeniu. Zapewnia to skuteczne działanie systemu w każdych warunkach – od bardzo intensywnej wymiany powietrza, aż po jej brak. Dym dostarczany jest do detektora poprzez sieć rurek ssących. W każdej z rurek znajduje się szereg otworów ssących. W ten sposób jeden detektor może analizować powietrze z wielu miejsc. Punkty ssące najczęściej lokalizowane są tam, gdzie umieszczone zostałyby konwencjonalne czujki pożarowe. W jednej rurce może być umieszczonych niewielkim kosztem wiele otworów ssących. Wewnątrz detektora powietrze dostarczane jest do laserowej głowicy detekcyjnej przez dwustopniowy filtr powietrza. Pierwszy stopień filtracji usuwa zanieczyszczenia mechaniczne (brud i kurz) przed dostarczeniem próbki powietrza do komory detekcyjnej. Drugi stopień filtracji przeprowadzany równolegle, dokładnie oczyszcza powietrze w celu utrzymania w czystości optycznych elementów głowicy detekcyjnej. Przefiltrowane powietrze dostaje się do skalibrowanej komory detekcyjnej, gdzie przechodzi przez wiązkę światła laserowego. Trafiając na cząsteczki dymu wiązka ulega rozproszeniu. Rozproszone światło mierzone jest przez wysokoczułe czujniki fotoelektryczne, które generują sygnał elektryczny odpowiadający poziomowi zadymienia. Odpowiednia wartość zadymienia sygnalizowana jest na panelu czołowym detektora.
(...)
Katarzyna Skowera − inspektor ochrony ppoż. i pracownik ds. obrony cywilnej. Zatrudniona w Agencji Konsultingowej „MIKADO”.
