Firma Xtralis™ od ponad 25 lat jest wiodącym producentem nowatorskich rozwiązań w dziedzinie wykrywania dymu w bardzo wczesnej fazie rozwoju. Przez przeszło dwie dekady wysiłki działu R&D firmy koncentrują się na opracowywaniu zaawansowanych technologicznie produktów zapewniając niezawodność i precyzję wykrywania zagrożeń, wykorzystując najnowsze metody i zdobycze nauki i techniki. W portfolio produktów przeznaczonych do wczesnej detekcji pożaru znajdują się dwie grupy zasysających detektorów dymu: VESDA, z najnowszymi produktami VESDA E oraz ICAM.

 

 

2015 02 32 1

 

 

Pojęcie wczesnej detekcji zjawisk pożarowych sprowadza się do wykrycia ich źródła w możliwie najwcześniejszej fazie rozwoju. Efekt ten można osiągnąć wykorzystując tzw. metodę detekcji aktywnej, czyli spowodowanie wymuszonego ruchu powietrza poprzez zasysanie i dostarczenie próbki do komory detekcyjnej czujki dymu. W porównaniu do metody biernej, charakterystycznej dla czujek punktowych, dym szybciej dociera do czujki zasysającej (Rys.1). 

 

 

2015 02 32 2  2015 02 32 3

Rys. 1. Detekcja aktywna i bierna

 

 

Detekcję aktywną wykorzystują zasysające detektory dymu, w których powietrze zasysane jest przez otwory w rurociągach, a następnie dostarczane do komory detekcyjnej czujki. W obudowie detektora zainstalowany jest wentylator lub pompa ssąca wymuszająca ruch powietrza (Rys. 2).

 

 

2015 02 32 4

2015 02 32 5

Rys. 2. System zasysający

 

 

Skuteczność detekcji aktywnej jest szczególnie ważna w sytuacji, gdy dym w drodze do komory detekcyjnej może natknąć się na poduszkę ciepłego powietrza, lub też w pomieszczeniu chronionym występuje silny ruch powietrza spowodowany na przykład pracą klimatyzatorów. W takich warunkach detekcja bierna jest mało skuteczna, gdyż zanim dym trafi do czujki, następuje duże nasilenie zjawiska pożarowego.

 

Innym, istotnym aspektem wczesnej detekcji dymu jest czułość detektora. Klasyfikację czułości wykrywania dymu dla czujek zasysających określa norma PN-EN 54-20. Klasę czułości stwierdza się w trakcie testów pożarowych, w których przede wszystkim bada się: czułość detektora, czas transportu dymu przez rury, szybkość reakcji elektroniki.

 

Norma PN-EN 54-20 wyróżnia trzy kasy czułości detektorów zasysającyh:

1) klasa A – bardzo wysoka czułość (bardzo wczesne ostrzeganie przed pożarem, dym niewidoczny) – pożary testowe TF2A, TF3A, TF4, TF5A;

2) klasa B – podwyższona czułość (dym widoczny, o bardzo małych gęstościach) – pożary testowe TF2B, TF3B, TF4, TF5B;

3) klasa C – normalna czułość (wykrywanie pożaru na podobnym etapie rozwoju jak w przypadku czujek puktowych, ale porzez zastosowanie detekcji aktywnej wykrycie następuje szybciej) – pożary testowe wg EN 54 – 7: TF2, TF3, TF4, TF5.

 

W wyniku przeprowadzonych testów, dla każdego badanego detektora zasysającego,określa się maksymalną liczbę otworów zasysającyh oraz jego czułość dla każdej z trzech klas np.:

1) klasa C (100 otworów/czułość 0,062% zac/m);

2) klasa B (80 otworów/czułość 0,026% zac/m);

3) klasa A (80 otworów/czułość 0,015% zac/m).

 

Ponadto na osiągnięcie danej klasy czułości czujki zasysającej wpływają takie parametry jak:

1) maksymalny czas transportu dymu do komory detekcyjnej − wg zaleceń Xtralis’a czas transportu powinien być dostosowany do klasy czułości (maksymalny, dozwolony normą – 120 s – klasa C, dla klasy B – 90 s – 120 s, dla klasy A – 60 s);

2) maksymalna długość rur;

3) maksymalna powierzchnia chroniona przez detektor;

4) nastawy wentylatora (pompy ssącej) dla poszczególnych klas czułości (pod warunkiem, że jest możliwa ich regulacja).

 

Kolejną ważną cechą zasysających czujek dymu, która wpływa na szybkie wykrycie pożaru jest wykorzystanie tzw. efektu kumulacyjnego. Zastosowanie aktywnej detekcji dymu z wielopunktowym systemem zasysania powietrza umożliwia szybkie dostarczenie próbek z cząstkami dymu do komory detekcyjnej nawet przy małym zadymieniu lub dużym rozproszeniu dymu (Rys. 3).

 

 

2015 02 33 1

Rys. 3. Efekt kumulacyjny

 

 

Zjawisko to wpływa na wzrost czułość czujki zasysającej dymu, co jest bardzo przydatne m.in. w wysokich pomieszczeniach o dużych powierzchniach, gdzie szybkie wyrycie pożaru może być trudnym zadaniem.

 

Czujki zasysające, które wykrywają dym we wszystkich trzech klasach czułości dają możliwość zaprogramowania scenariusza pożarowego w oparciu o kilkuprogowy stopień alarmowania np.: pre-alarm w klasie A, alarm 1 w klasie B, alarm 2 w klasie C. Każdemu alrmowi można przyporządkować określone procedury postępowania obsługi, mające na celu eliminację rozwoju pożaru, który zostanie wykryty zanim dojdzie do pojawienia się płomieni (Rys. 4).

 

 

2015 02 33 2

Rys. 4. Fazy rozwoju pożaru – możliwości wykrywcze czujek zasysających dymu

 

 

Progi alarmowe detektorów Xtralis’a (VESDA, ICAM) można regulować w bardzo szerokim zakresie, więc ustawienie progu powyżej normalnych warunków roboczych chronionej przestrzeni, tzw. tła, nigdy nie stanowi problemu. Zakresy ich czułości mieszczą się pomiędzy 0,005% a 20% zaciemnienia powietrza na metr (zac/m), i nie ma praktycznie żadnych ograniczeń co do poziomu, na jakim może być ustawiony próg, np: próg alarmowy alarm 1 ma czułość maksymalną i minimalną. Cecha ta pozwala na zaprogramowanie detektora, tak aby wartość pierwszego progu alarmowego była ustawiona powyżej parametrów tła, co eliminuje występowanie fałszywych alarmów spowodowanych zbyt dużą czułością czujki. W przypadku, gdy poziom tła wzrośnie (zwiększy się zanieczyszczenie powietrza), można podnieść pierwszy próg alrmowy do bezpiecznej wartości. Generalnie możliwe jest elatyczne zarządzanie czułością detektorów stosownie do warunków i potrzeb. Należy jednak pamiętać, że detektory Xtralis’a są urządzeniami o stałej nastawie i ich czułość nie ulega automatycznej zmianie w celu dostosowania się do spadku jakości optyki czujnika lub zakłóceń powodowanych przez zmiany tła w otoczeniu. Użytkownik/serwisant zarządza nastawami czułości w zależności od panujących warunków, a zmiany paramentrów wykrywczych elementów optycznych są sygnalizowane jako awaria urządzenia. Unikamy więc sytuacji, gdy z biegiem czasu czujka traci swoją czułość w wyniku samoistnego dostosowaywaniu się do spadku jakości elementów optycznych i/lub wzrasatających wartość tła. Kalibracja fabryczna detektorów Xtralis’a jest na tyle stabilna, że nie musi być zmieniana w całym okresie eksploatacji. Po ustawieniu progów alarmowych ich czułość nie podlega żadnej programowej regulacji. Można jednak uzyskać efekt adaptacji czujki do środowiska (zmian tła) korzystając z Funkcji Odniesienia. Jeżeli istnieje ryzyko, że dym z zewnętrznego źródła może dostać się do chronionej przestrzeni, zewnętrzne powietrze może być monitorowane przy pomocy wydzielonej czujki zasysającej, stanowiącej punkt odniesienia dla pozostałych detektorów. Czujka odniesienia jest odpowiedzialna za dostosowanie progów alarmowych pozostałych czujek tak, aby uniknąć niepożądanych alarmów spowodowanych wpływami zewnętrznymi. Aby zapewnić taki model działania, wszystkie detektory zasysające muszą pracować w sieci (dla urządzeń VESDA – sieć z protokołemVESDAnet, dla urządzeń ICAM – Ethernet).

 

Wczesne wykrycie pożaru w początkowej fazie rozwoju jest wyzwaniem zarówno w dziedzinie ochrony życia ludzkiego, mienia, lub w przypadku, gdy ciągłość działania jest kluczowa dla prowadzenia biznesu . Niezawodnie może mu sprostać zastosowanie systemów zasysającyh dymu, w skład których wchodzą detektory wraz z orurowaniem z otworami zasysającymi. Gwarancją skuteczności ich działania jest zaprojektowanie rurociągów, przy wykorzystaniu profesjonalnego narzędzia programowego, uwzględniającego wszystkie parametry techniczne oraz ograniczenia wynikające z obowiązującyh norm i wytycznych (Rys. 5).

 

 

2015 02 33 3

2015 02 33 4

Rys. 5. Projektowanie systemu zasysającego (oprogramowanie ASPIRE2)

 

 

Równie ważne jest wykonanie orurowania oraz zaprogramowanie czujki zasysającej zgodnie z tak uzyskanym projektem i wytycznymi producenta. 

 

 

Artykuł firmy Xtralis UK Ltd.

 

 

Beata Idziak − Regional Sales Manager CEE w firmie Xtralis UK Ltd. 

 

 

Xtralis UK Ltd.

Peoplebuilding Maylands Avenue Hemel Hempstead, Herts, HP2 4NW

e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

tel.: +48 608 619 167 www.xtralis.com

Pin It