Nie ma wątpliwości co do tego, że w obiektach handlowych szybkie wykrycie pożaru i jego sygnalizowanie odgrywa istotne znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa osób i mienia.
Po pierwsze − szybko wykryć
Sięgając do nieco podręcznikowej wiedzy warto przypomnieć, że czujniki znajdujące zastosowanie w procesie detekcji pożaru klasyfikowane są przede wszystkim w kontekście sposobu identyfikowania czujnika. I tak też podział obejmuje urządzenia adresowalne oraz konwencjonalne.
W przypadku urządzeń o charakterze adresowalnym każdy czujnik pracujący w systemie jest rozpoznawany odrębnie, co pozwala na precyzyjne określenie miejsca wystąpienia pożaru. Czujniki konwencjonalne łączy się równolegle w obwodzie sterującym. Jeżeli konieczne jest zabezpieczanie dużych obiektów, to niejednokrotnie zastosowanie znajdują liniowe czujniki dymu. Dużym uznaniem cieszą się czujniki bezprzewodowe z wbudowanym sygnalizatorem akustycznym oraz diodą LED. Za pomocą technologii bezprzewodowej może być przesyłany sygnał do odpowiedniej centrali. Niejednokrotnie uwzględnia się optyczny detektor dymu z czujnikiem temperatury. W takim rozwiązaniu czujniki mogą być użyte zarówno w sposób oddzielny, jak i jednocześnie. Na uwagę zasługuje analizowanie sygnałów w sposób cyfrowy, a więc zwiększana jest odporność na niezasadne alarmy.
Dużym uznaniem cieszą się czujniki optyczne, w których przewidziano pomiar promieniowania podczerwonego rozproszonego za pomocą cząstek dymu w komorze pomiarowej. Ważne jest przy tym odizolowanie komory od światła zewnętrznego. Czujniki optyczne uwzględnia się we wnętrzach pomieszczeń, gdzie nie ma kurzu, dymu oraz zjawiska skraplania pary wodnej. Za pomocą urządzeń tego typu wykrywany jest widzialny dym powstały na etapie bezpłomieniowej fazy pożaru. To właśnie w tym momencie materiał ulega tleniu zanim dojdzie do początkowego pojawienia się otwartego płomienia i zauważalnego wzrostu temperatury.
Przydatne rozwiązanie stanowi obwód samosprawdzenia czujnika, uruchamiany za pomocą styku zewnętrznego lub automatycznie. W niektórych urządzeniach system diagnostyki bazuje na specjalnej funkcji, która sprawdza jaki jest stan zanieczyszczenia optyki.
Niejednokrotnie zastosowanie znajdują czujniki wielosensorowe, takie jak dymowo-temperaturowe, chemiczno-temperaturowe oraz dymowo-chemiczno-temperaturowe. Warto podkreślić, że jednocześnie przeprowadzana analiza temperatury, zadymienia i obecności tlenku węgla pozwala na zwiększenie skuteczności działania systemu.
W nowoczesnych czujnikach wielokryteriowych stawia się na zaawansowane możliwości w zakresie wymiany danych. Np. w niektórych urządzeniach zastosowanie znajduje protokół pętlowy MX Digital, pozwalający na przesył danych do centrali w wersji analogowej. Jest więc możliwa praca czujników z uwzględnieniem rożnych trybów wykrywania pożaru. Poszczególne tryby pracy dobiera się podczas programowania z uwzględnieniem optymalizacji poziomu czułości i zmniejszania ryzyka fałszywych alarmów. Zazwyczaj wszystkie sensory mogą pracować jednocześnie a podczas programowania uwzględnia się zależności pomiędzy poszczególnymi parametrami.
Odpowiednie sterowanie
Za kompleksowe nadzorowanie pracy systemu wykrywania i sygnalizowania pożaru odpowiadają specjalne centrale. W nowoczesnych centralach tego typu w dużej mierze stawia się na rozbudowane możliwości w zakresie współpracy z urządzeniami zewnętrznymi. Mowa tutaj o czujnikach iskrobezpiecznych, płomienia, temperaturowo-płomieniowych, a także optyczno-temperaturowych, nadmiarowo-różniczkowych ciepła oraz optycznych i jonizacyjnych. Kluczową rolę odgrywa możliwość współpracy z ręcznymi przyciskami ostrzegającymi oraz sygnalizatorami akustycznymi. W niektórych centralach przewiduje się możliwość ustawiania czułości czujników również z uwzględnieniem trybu dziennego i nocnego. Przydatną funkcjonalność stanowi kompensowanie zanieczyszczenia w przypadku czujników optycznych.
W niektórych modelach central przewidziano funkcjonalność pozwalającą na dźwiękowe rozgłaszanie alarmu. Stąd też we wnętrzu urządzenia zastosowanie znajdują odpowiednie wzmacniacze oraz urządzenia stanowiące źródło dźwięku. W zależności od modelu urządzenia jest możliwa emisja jednocześnie 8 rożnych komunikatów dźwiękowych z uwzględnieniem podziału na strefy rozgłaszania. Jest przy tym możliwe podłączenie mikrofonu oraz współpraca z telefonami pożarowymi. Warto podkreślić, że dla zwiększenia odporności na zakłócenia przesył sygnału pomiędzy źródłem dźwięku, a wzmacniaczem bazuje na technologii cyfrowej. W nowoczesnych centralach stawia się na maksymalne uproszczenia konstrukcji. Jeżeli dojdzie do zainicjowania alarmu centrala powinna uruchomić sygnalizację oraz odpowiednie wyjścia przekaźnikowe lub wyjścia OC. Ważne jest przy tym sterowanie pracą urządzeń zewnętrznych, takich jak chociażby klapy oddymiające, czy też bramy pożarowe.
Istotną rolę odgrywają systemy adresowalne, dzięki którym zyskuje się możliwość dokładnego zidentyfikowania miejsca wystąpienia pożaru, rzecz jasna, z uwzględnieniem dokładności do jednego czujnika.
W systemach wykrywania i sygnalizowania pożaru w obiektach handlowych odpowiednie informacje zazwyczaj są przekazywane do zewnętrznych stacji monitoringu. Przydatne rozwiązanie stanowi możliwość łączenia central, po to aby rozbudować system.
Damian Żabicki – dziennikarz, analityk specjalizujący się w tematyce technicznej i przemysłowej.
Kontakt: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
