Rozpoczęły swoją działalność sektorowe rady ds. kompetencji przy Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Jest to okazja do rozmowy z prezesem Polskiego Towarzystwa Bezpieczeństwa Narodowego – Maciejem Kluczyńskim. PTBN w obszarze bezpieczeństwa analizuje aktualne wydarzenia, opracowuje raporty i ekspertyzy, które pozwalają lepiej zrozumieć skomplikowaną obecnie sytuację w tym zakresie.

OiB: Celem Sektorowej Rady ds. Kompetencji w sektorze ochrony i bezpieczeństwa mienia i osób jest rozwój i aktualizacja kompetencji zawodowych. W jakich działaniach widzi Pan przestrzeń do zaangażowania Polskiego Towarzystwa Bezpieczeństwa Narodowego (PTBN)?
Kluczyński: W budowę Sektorowej Rady ds. Kompetencji byliśmy zaangażowani od samego początku jako wsparcie eksperckie. To naturalnie koresponduje z naszą działalnością jako think tanku łączącego podejście naukowe z biznesowym, ukierunkowanego na podnoszenie kompetencji kadr w sektorze bezpieczeństwa.
Zdajemy sobie sprawę z szerokiego zakresu kompetencji ustawowych Rady, ponieważ to nie tylko obserwowanie rynku pracy, ale przede wszystkim realne kształtowanie kompetencji w sektorze, który z każdym rokiem staje się coraz bardziej złożony i wymagający. Właśnie w tej przestrzeni widzę naturalne pole do zaangażowania przedstawicieli PT BN, wywodzących się z różnych obszarów bezpieczeństwa zarówno ekspertów akademickich, jak i praktyków z doświadczeniem w instytucjach państwowych, biznesie, firmach ochrony czy sektorze technologicznym. Uważam, że interdyscyplinarność naszego zespołu stanowi istotny kapitał dla realizacji zadań stojących przed Radą.
Planujemy budować przestrzeń dialogu pomiędzy interesariuszami, tj. zamawiającymi usługi ochrony z sektora publicznego i prywatnego a samym rynkiem i środowiskiem edukacyjnym. Organizowane będą debaty, panele eksperckie i publikacje środowiskowe dotyczące standardów kompetencyjnych oraz jakości usług w sektorze ochrony. Będziemy również realizować badania kompetencyjne oraz analizować i opiniować projekty dokumentów kwalifikacyjnych, m.in. tych przewidzianych do włączenia do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Sama Rada, zgodnie z ustawą o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, odgrywa wiodącą rolę w budowaniu takich kwalifikacji rynkowych.
Planujemy także promować szkolenia i walidację nabytych kompetencji. Nasze zalecenia będą kierowane do zamawiających usługi ochrony, co pozwoli im oddziaływać w sposób systemowy. W perspektywie widzę również potencjał dla PTBN w opracowywaniu zaleceń dla administracji publicznej w zakresie polityki kompetencyjnej w obszarze bezpieczeństwa.
Podsumowując, Polskie Towarzystwo Bezpieczeństwa Narodowego to nie tylko partner merytoryczny, lecz także środowiskowy - od 10 lat wspieramy budowę kompetencyjnego zaplecza dla wzmocnienia bezpieczeństwa Polski.

OiB: Na jakich kluczowych lukach kompetencyjnych w sektorze ochrony osób i mienia Rada powinna się skupłc 1 Jak wpływają one na bezpieczeństwo narodowe?
Kluczyński: Gdy rozpoczynaliśmy prace nad raportem analitycznym dla sektora ochrony osób i mienia, przygotowanym przez firmę badawczą MABEA na zlecenie TECHOM Sp. z o.o. - wiodącego podmiotu Rady Sektorowej - wielu osobom wydawało się, że mówimy o branży, która „ma już wszystko". Są przecież kwalifikacje zawodowe, przepisy ustawy o ochronie osób i mienia, a nawet różne standardy techniczne. Dane z badań pokazały jednak brutalną prawdę: sektor jest regulowany, ale występują w nim systemowe braki w szkoleniu, aktualizacji wiedzy oraz - co najważniejsze - w zdolności adaptacji do nowych zagrożeń i wymagań technologicznych.
Zidentyfikowaliśmy cztery kluczowe luki kompetencyjne, które Rada Sektorowa uznała za strategiczne:
1. Brak kompetencji technicznych w zakresie nowoczesnych systemów zabezpieczeń (AI, integracja, cyber). Wielu pracowników ochrony nadal nie ma kontaktu z systemami, które dziś stanowią fundament bezpieczeństwa infrastruktury - CCTV IP, analityką wideo, integracją z kontrolą dostępu czy podstawowymi aspektami cyberbezpieczeństwa. To luka, która w czasach zagrożeń hybrydowych może prowadzić do realnego osłabienia ochrony obiektów strategicznych, w szczególności operatorów infrastruktury krytycznej i Świadczonych przez nich usług kluczowych.
2. Niewystarczające umiejętności zamawiających po stronie instytucji publicznych. Inspektorzy nadzoru czy osoby odpowiedzialne za przetargi i odbiory techniczne często nie potrafią formułować profesjonalnych wymagań wobec wykonawców. W efekcie zamawiane są usługi i systemy najtańsze, ale nieadekwatne do rodzaju i skali współczesnych zagrożeń. W tym obszarze Rada planuje uruchomienie szkoleń i wydanie zaleceń - tylko w ten sposób można „uszczelnić” system.
3. Brak wspÓlnych standardÓw kompetencji i aktualizacji szkoleń. Obecny system kwalifikacji jest rozproszony. Uczestnicy tych samych kursów - w zależności od instytucji szkolącej - otrzymują zupełnie różne przygotowanie. Rada planuje opracowanie wspólnych standardów oraz aktualizację treści szkoleniowych, szczególnie dla pracowników zabezpieczenia technicznego i kadry nadzorczej. Rozważane jest także wprowadzenie sektorowej ramy kwalifikacji.
4. Luka zarządcza - brak liderów bezpieczeństwa z wiedzą interdyscyplinarną. Potrzebni są specjaliści łączący kompetencje menedżerskie, operacyjne i technologiczne zarówno w firmach ochrony, administracji, jak i u operatorów infrastruktury krytycznej. Dzisiaj tacy liderzy są wyjątkiem. Rada chce wskazać ścieżki rozwoju kompetencji dla tych osób - z myślą o bezpieczeństwie całego systemu, a nie tylko pojedynczego obiektu.

Często powtarzam, że sektor ochrony osób i mienia to „system odporności lokalnej” - reagujący jako pierwszy. Jeśli ten system nie jest kompetentny, każda poważniejsza sytuacja kryzysowa - od ataku sabotażowego, przez atak dronem, po blackout - zakończy się chaosem zamiast skuteczną reakcją. To nie jest wyłącznie problem firm ochrony, lecz problem państwa. Dlatego Sektorowa Rada, jako ciało ustawowe, nie chce jedynie analizować, ale przede wszystkim rekomendować realne rozwiązania: tworzyć narzędzia dla zamawiających, szkolić osoby funkcyjne, aktualizować kwalifikacje. Bez silnego sektora ochrony nie zbudujemy odporności w duchu dyrektywy CER i nowych norm obronnych, których publikacja, nawiasem mówiąc, planowana jest na przełom lat 2025-2026. Polskie Towarzystwo Bezpieczeństwa Narodowego będzie wspierać Radę w realizacji tych celów poprzez ekspertyzy, szkolenia i działania środowiskowe.

OiB: Wiemy, że w skład konsorcjum tworzącego Radę wchodzą Techom Sp. z o.o., jako lider, Polska Platforma Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Stowarzyszenie POLALARM oraz PTBN. Kto powinien włączyć się do najważniejszych działań i jak przełamać widoczne dziś bariery?
Kluczyński: W Sektorowej Radzie ds. Kompetencji w sektorze ochrona i bezpieczeństwo mienia i osób nic nie dzieje się przypadkiem. Role nie są przydzielane na podstawie formalnych stanowisk, lecz rzeczywistego potencjału wniesienia wartości do systemu. Takie podejście przyjęliśmy już na etapie budowy zespołu inicjującego działania Rady - i konsekwentnie je realizujemy.
Nie ograniczamy się do reprezentantów największych firm branżowych czy instytucji publicznych choć oczywiście tacy eksperci również są obecni. Zależy nam, aby kluczowe działania Rady współtworzyli praktycy znający sektor od środka. Ich głos w przeszłości często bywał pomijany przy projektowaniu polityk bezpieczeństwa, a to właśnie oni wiedzą, co w praktyce działa, a co wymaga korekty.
Bardzo istotny wkład w prace Rady wniosą także przedstawiciele podmiotów zamawiających usługi ochrony - zarówno ci, którzy na co dzień formułują zapisy przetargowe i negocjują umowy, jak i osoby odpowiedzialne formalnie za procesy zamówień. To właśnie w tym obszarze najczęściej pojawia się błąd systemowy, skutkujący niewłaściwym doborem usługodawców i rozwiązań.
Znaczący udział w pracach Rady będą miały również środowiska akademickie, polskie firmy technologiczne, integratorzy systemów zabezpieczeń technicznych oraz organizacje branżowe — nie tylko z naszego sektora. Szukamy bowiem komplementarnego spojrzenia. Zamierzamy angażować do współpracy organizacje zrzeszające sektorowych zamawiających usługi ochrony, aby lepiej poznać ich potrzeby i oczekiwania.
Jeśli chodzi o przełamywanie barier - nłe istnieje jedna „magiczna recepta". Wskazałbym jednak kilka konkretnych działań, które już wdrażamy i które stanowią fundament zmiany. Przede wszystkim stawiamy na transparentną komunikację i gotowość do działania mimo formalnych opóźnień, niezależnych od nas. Od kilku miesięcy organizujemy spotkania i inicjujemy współpracę z instytucjami państwowymi.
18 września 2025 r. został podpisany przez Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej akt powołujący członków naszej Rady Sektorowej, co pozwala nam rozpocząć planowane działania. Obecnie tworzymy małe, zadaniowe zespoły eksperłów w różnych dziedzinach, m.in. w zakresie zaleceń dla sektora operatorów infrastruktury krytycznej. Dzielimy się odpowiedzialnością, wiedzą i szukamy wspólnych celów - chodzi o wypracowanie realnego przełożenia na legislację i sektorowe wymagania dotyczące usług ochrony.
Podsumowując, Rada to nie „kolejna rada przy ministerstwie", lecz zespół ekspertów z misją. Dzięki ustawowemu umocowaniu mamy
realny wpływ na legislację oraz kształtowanie wymagań kompetencyjno-kwalifikacyjnych w sektorze. Naszym celem jest budowanie kompetencji i odporności systemu bezpieczeństwa. Dajemy przestrzeń do działania tym, którzy mają wiedzę, energię i odwagę, by tworzyć wartość dodaną dla całego systemu.

OiB: Jak Rada będzie integrować branżę z edukacją i administracją? Czy wspólne programy szkoleniowe mają sens?
Kluczyński: Moim zdaniem, wspólne programy szkoleniowe nie tylko mają sens, lecz są absolutną koniecznością w obecnej sytuacji sektora ochrony i bezpieczeństwa mienia i osób.
Ale po kolei. W sektorze funkcjonują dziś trzy odrębne światy, które zbyt rzadko ze sobą rozmawiają: branża ochrony i zabezpieczeń, administracja publiczna oraz środowisko edukacji i szkoleń. Naszym celem - jako Rady - jest zbudowanie wspólnego języka i wspólnych standardów, które będą zrozumiałe i użyteczne dla każdej z tych grup.
Co to oznacza w praktyce? Będziemy tworzyć wymagania kompetencyjno-kwalifikacyjne przy udziale przedstawicieli branży, administracji państwowej i ekspertów. Jak wspominałem wcześniej, rozważamy utworzenie sektorowej ramy kwalifikacji, która znajdzie odzwierciedlenie w legislacji. Planujemy także uruchomienie bezpłatnych szkoleń Rady dla sektora ochrony i bezpieczeństwa, w szczególności dla zamawiających usługi w sektorze publicznym. Rada będzie wydawać zalecenia dotyczące programów szkoleniowych, które mogłyby uzyskać dofinansowanie ze środków PARP. Wspólne podejście do tworzenia programów szkoleniowych to oczywisty kierunek działań Rady - oparty na realnych danych i rzeczywistych potrzebach sektora. Kluczowym elementem będzie standaryzacja programów szkoleniowych oraz ich powiązanie z obowiązującymi i projektowanymi kwalifikacjami. Taką właśnie edukację i integrację będziemy rozwijać w Radzie Sektorowej. Nie jesteśmy zapleczem doradczym, lecz platformą inicjującą i realizującą proces profesjonalizacji całego sektora ochrony i bezpieczeństwa.

OiB: Jakie kompetencje będą kluczowe w perspektywie 5-10 lat - w kontekście technologii i zagrożeń hybrydowych?
Kluczyński: Wchodzimy w erę, w której granica między zagrożeniem fizycznym a cyfrowym całkowicie się zaciera. W tym nowym krajobrazie pojawiają się zupełnie inne wymagania kompetencyjne. Nie chodzi już tylko o umiejętność „ochrony obiektu", lecz o zdolność myślenia systemowego, adaptacyjnego i interdyscyplinarnego.
Kluczowe kompetencje najbliższej dekady będą dotyczyły zdolności analizy ryzyka w zintegrowanym systemie bezpieczeństwa. Trzeba bowiem rozumieć zagrożenia w sposób komplementarny, z uwzględnieniem współzależności pomiędzy różnymi systemami. Przykładowo, brak zasilania w obiekcie może doprowadzić do awarii systemów cyfrowych i utraty danych.
Coraz większego znaczenia nabiera zintegrowane podejście do bezpieczeństwa fizycznego, które łączy się z obszarami IT, OT i Al. Już dziś funkcjonujemy w cyber-fizycznej symbiozie wymagającej szerokiej wiedzy technicznej. Istotną kompetencją staje się integracja systemów oraz zarządzanie ich złożonością - w przyszłości nie będzie miejsca dla „wykonawców jednej branży". Potrzebni będą projektanci rozwiązań zintegrowa nych, audytorzy systemów i koordynatorzy ds. bezpieczeństwa. Bardzo ważna będzie również zdolność do uczenia się i adaptacji. Technologie i zagrożenia zmieniają się dynamicznie, więc proces uczenia się musi być ciągły. Pracownicy sektora ochrony i bezpieczeństwa będą musieli szybko przyswajać nowe procedury, uczyć się w Środowiskach cyfrowych - z wykorzystaniem VR, symulacji i szkoleń adaptacyjnych - oraz działać w warunkach niepewności, stresu i niepełnej informacji. To będzie codzienność świata zagrożeń hybrydowych.
Nie można przy tym zapominać o kompetencjach miękkich, takich jak komunikacja, współpraca i przywództwo. Umiejętność prowadzenia narad kryzysowych, raportowania do przełożonych, współpracy z administracją, budowania relacji i sieci współpracy (networkingu), a także kierowania zespołami pod presją czasu - będą równie ważne jak wiedza techniczna.
Rada Sektorowa będzie nie tylko diagnozować te potrzeby, lecz także współtworzyć rozwiązania systemowe, które pomogą rozwijać kluczowe kompetencje. I to nie „w oderwaniu od rzeczywistości", lecz poprzez aktualizację kwalifikacji rynkowych i edukacyjnych, rekomendowanie norm oraz standardów szkoleniowych, a także współpracę z resortami, uczelniami, firmami branżowymi i całą społecznością sektora.

OiB: Czy planowane są działania międzynarodowe - benchmarking w UE lub współpraca z organizacjami NATO?
Kluczyński: Tak, Polskie Towarzystwo Bezpieczeństwa Narodowego zamierza wykorzystać swoje doświadczenie międzynarodowe przy realizacji zadań związanych z funkcjonowaniem i rozwojem potencjału Rady. Dzisiaj nie wystarczy już spoglądać wyłącznie na polskie realia. Jeśli chcemy budować kompetencje w sektorze ochrony i bezpieczeństwa zgodne z międzynarodowymi standardami, musimy aktywnie uczestniczyć w procesach zachodzących na rynkach Unii Europejskiej, rozwijając równolegle współpracę z państwami spoza UE. W związku z tym współpraca z organami i instytucjami UE będzie jednym z kluczowych obszarów działania Rady. Zamierzamy pracować na rzecz budowania wspólnych, ustandaryzowanych podejść do ścieżek kompetencyjno-kwalifikacyjnych, opartych na Europejskiej Ramie Kwalifikacji. Mamy ambicję, żeby takie działania inicjować i koordynować. Rada dysponuje potencjałem, który pozwala - we współpracy z partnerami zagranicznymi - identyfikować rozwiązania realnie przekładające się na skuteczność ochrony, nie tylko w wymiarze formalno-prawnym.
W pierwszej fazie planujemy działania badawcze i benchmarkingowe, obejmujące m.in. porównanie konstrukcji kwalifikacji zawodowych w krajach UE oraz ich powiązań z rynkiem, analizę wymagań kompetencyjnych wobec firm ochroniarskich i technicznych w systemach zamówień publicznych, a także organizację wspólnych warsztatów i paneli eksperckich z udziałem instytucji z innych państw.
Drugim, równie istotnym kierunkiem są kanały współpracy z NATO. Mamy świadomość, że wiele obiektów wojskowych i elementów infrastruktury krytycznej w Polsce pełni funkcje istotne nie tylko dla obronności narodowej, ale także w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego. Rosnące znaczenie interoperacyjności systemów ochrony fizycznej, informacyjnej i cyfrowej wymaga wspólnych standardów oraz wyszkolonych kadr. Kompetencje pracowników sektora ochrony muszą wpisywać się w wymagania NATO dotyczące ochrony zasobów strategicznych, z uwzględnieniem rosnącego spektrum zagrożeń hybrydowych.
Planujemy współpracę z jednostkami eksperckimi NATO i jesteśmy otwarci na udział członków Rady oraz ekspertów wspierających w międzynarodowych szkoleniach, ćwiczeniach i forach wymiany informacji. Bezpieczeństwo to dziedzina, która nie zna granic administracyjnych. Dlatego nasza Rada stawia na wymianę wiedzy i budowanie wspólnej odporności w ramach europejskiej i atlantyckiej wspólnoty bezpieczeństwa.
Już teraz rozwijamy relacje z partnerami zagranicznymi, a pierwsze wspólne inicjatywy planujemyw najbliższej przyszłości. m.in. w ramach konferencji branżowych, paneli eksperckich, publikacji oraz projektów naukowo-badawczych i edukacyjnych.
Naszą ambicją jest, aby Rada Sektorowa stała się trwałym mechanizmem współpracy środowisk ochrony i bezpieczeństwa, który, łącząc wiedzę, praktykę i odpowiedzialność, będzie współtworzyć spójny system wzmacniający odporność państwa.

OiB: Dziękujemy za rozmowę. Kluczyński: Dziękuję.